پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 

خمس درختی که برای استفاده از چوبش پرورش می‌یابد [منافع کسب و کار ]

پرسش : درختانی را که برای استفاده از چوبشان پرورش می‌دهند خمس دارد؟
پاسخ : درختانى را كه براى استفاده از چوبشان پرورش می‌دهند وقتى موقع فروش چوب آن‌ها رسيد بايد خمس آن را بدهند، هرچند نخواهند آن‌ها را بفروشند، ولى اگر موقع فروش آن‌ها نرسيده خمس ندارد هرچند سال‌ها بگذرد.

مؤونه محسوب نشدن دخانیات تهیه‌شده [منافع کسب و کار ]

پرسش : آیا آنچه صرف خرید انواع دخانیات می‌گردد جزو مؤونه حساب می‌گردد؟
پاسخ : جزو مؤونه حساب نمی‌شود.

خمس مبلغ واریزی ثبت‌نام خودرو [منافع کسب و کار ]

پرسش : پولی که جهت ثبت‌نام خودرو واریزشده است چنانچه سال خمسی فرارسیده و هنوز ماشین را تحویل نداده‌اند خمس دارد؟
پاسخ : اگر به‌عنوان پیش‌خرید به‌حساب ریخته شود و برای استفاده شخصی (نه کسب درآمد) ثبت‌نام نموده‌اید و به آن نیاز دارید، مبلغ واریزشده مشمول خمس نیست. ولى چنانچه به‌صورت ودیعه باشد خمس دارد.

خمس سرمایه بازسازی‌شده [منافع کسب و کار ]

پرسش : اگر شخصی خمس چاه کشاورزی را داده باشد ولی به خاطر خشک شدن چاه، در همان مکان چاه مجددی حفر نماید و از آن استفاده کند باید خمس چاه جدید را بپردازد؟
پاسخ : در فرض سؤال خمس دارد.

تعلق خمس به رد مظالم وصیت شده میت [منافع کسب و کار ]

پرسش : آیا به اموال میت که جهت رد مظالم وصیت شده خمس و زکات تعلق می‌گیرد؟
پاسخ : درصورتی که رد مظالم قطعی نباشد و بدهی میت محسوب نمی شود بعد از پرداخت خمس اموال میت، پرداخت نمایند.

خمس مبلغ پرداختی بیمه بیکاری [منافع کسب و کار ]

پرسش : آیا به بیمه بیکاری خمس تعلق می‌گیرد؟
پاسخ : هرگاه درآمد آن اضافه بیاید خمس دارد.

خرید زمین به‌قصد افزایش قیمت [منافع کسب و کار ]

پرسش : چنانچه شخصى زمينى را بخرد تا در صورت افزایش قیمت آن را بفروشد خمس دارد؟
پاسخ : خمس دارد، چون این‌یک نوع سرمایه‌گذاری است.

خمس سرقفلی [منافع کسب و کار ]

پرسش : آیا سرقفلی خمس دارد؟
پاسخ : سرقفلی نوعی سرمایه‌گذاری است و درصورتی‌که توان داشته باشد باید خمس را بپردازد.

 خمس سرمایه ای که بعد از کاهش ارزش دوباره رشد کرده [منافع کسب و کار ]

پرسش : شخصی مثلاً 100 میلیون سرمایه‌ای در گردش خمس داده داشته است، ولی در سال بعد سرمایه‌اش کاهش‌یافته و مثلاً 80 میلیون شده و باز در سال جاری 110 میلیون درآمد داشته است، حال چقدر از درآمدش جز سرمایه‌ای مخمسش می‌شود؟ 80 میلیون یا 100 میلیون؟
پاسخ : معیار سال قبل است که 80 میلیون بوده و خمس مازاد آن را باید بپردازد.

خمس مازاد درآمدهاى مختلف [منافع کسب و کار ]

پرسش : در چه صورتی به درآمدهای انسان خمس تعلق می‌گیرد؟
پاسخ : هرگاه انسان از طريق زراعت يا صنعت يا تجارت يا از طريق كارگرى و كارمندى در مؤسسات مختلف درآمدى به دست آورد، چنانچه از مخارج سال او و همسر و فرزندان و ساير كسانى كه نفقه آن‌ها را می‌دهد زياد آيد، بايد خمس (یک‌پنجم یا بیست درصد) آن را بپردازد.

خمس حق آب زمین کشاورزی [منافع کسب و کار ]

پرسش : در برخی از مناطق که به خاطر جیره‌بندی، آب چاه کشاورزی خریداری می‌شود خریدار خمس آن را چگونه حساب کند؟
پاسخ : درهرحال این جزو سرمایه است و خمس آن باید طبق قیمت روز محاسبه شود.

خمس حیوانات اهلی [منافع کسب و کار ]

پرسش : آیا حیوانات اهلى چون گاو و گوسفند خمس دارند؟
پاسخ : چنانچه از شیر و پشم آن‌ها و مانند آن براى مصارف شخصى استفاده می‌کنند خمس ندارد اگر تنها براى کود زراعت و خرد کردن خرمن است حکم سرمایه و ابزار کار دارد و همچنین اگر از آن‌ها به‌عنوان بهره‌برداری کسبى استفاده می‌کنند.

تعلق خمس به جنسی که بعد از سال خمسی برگردانده شده [منافع کسب و کار ]

پرسش : من چند روز قبل از رسیدن وقت سال خمسی جنسی رو پیش‌خرید کردم و چند روز بعد جنس رو دریافت کردم اما بنا به دلایلی جنس رو پس دادم که این پس دادن جنس بعد از سال خمسی من بود حالا به این پول خمس تعلق می‌گیرد؟
پاسخ : چنانچه جنس سرمایه بوده درهرحال به آن یا پول آن خمس تعلق می گیرد.

عدم فرق ميان کسب‌ها و درآمدها در تعلق خمس [منافع کسب و کار ]

پرسش : آیا در تعلق خمس به درآمدهای فرد، بین کسب‌ها و درآمدها فرقی وجود ندارد؟
پاسخ : هیچ‌گونه تفاوتى میان کسب‌ها و درآمدهاى کسب نیست، ولى اگر انسان چیزى را به‌عنوان وام از دیگرى بگیرد خمس ندارد، همچنین اموالی که به‌عنوان ارث به او می‌رسد مشمول خمس نیست، مگر این‌که بداند شخص میت خمس آن را نداده، یا به خاطر سایر اموالش بدهکار خمس است؛ و اگر مال ارث ترقّی قیمت پیدا کند و سال خمسی بر آن بگذرد مقدار تفاوت آن خمس دارد.

خمس سرمایه مضاربه برای عامل [منافع کسب و کار ]

پرسش : شخصی مبلغی پول از کسی گرفته تا برای او کاری انجام دهد و سال خمسی او فرارسیده درحالی‌که مقداری از پول‌ها باقی‌مانده و هنوز در مقابل آن کارنکرده است. آیا به این پول خمس تعلق می‌گیرد؟
پاسخ : خمس ندارد.

خمس افزايش قيمت غير مال‌التجاره [منافع کسب و کار ]

پرسش : اگر غیر مال‌التجاره‌ی که خمس آن پرداخت‌شده ‌یا خمس ندارد، افزایش قیمت داشته باشد باید خمس آن پرداخت شود؟
پاسخ : هرگاه غير مال ‏التّجاره مالى دارد كه خمس آن را داده يا اصلاً خمس ندارد (مانند ارث) چنانچه قيمتش بالا رود، اگر آن را بفروشد بايد خمس اضافه قيمت را بدهد، همچنين اگر گوسفندى را كه خمسش داده چاق شود بايد خمس آنچه زياد شده بعد از فروش بدهد.

خمس موجودی کارت‌های اعتباری [منافع کسب و کار ]

پرسش : آیا اگر کسی کارت اعتباری مترو داشته باشد و مثلاً آن را 5000 تومان شارژ کند تا از مترو استفاده کند و سر سال خمسی از این شارژ 2000 تومان باقی‌مانده باشد ولی احتمال آن می‌رود که در روزهای آینده این مقدار هم مصرف شود، آیا 2000 تومان خمس دارد؟ درمجموع آیا این‌گونه مصارف که به‌صورت شارژی و کارتی است مشمول خمس می‌شود یا جزء مؤونه محسوب می‌شود و خمس ندارد؟
پاسخ : موجودی انواع کارت های اعتباری چنانچه سال خمسی بر آن بگذرد خمس دارد.

سال خمسی واحد براى کسى که در چند رشته کسب‌وکار دارد [منافع کسب و کار ]

پرسش : چنانچه شخصی کسب‌وکار متعدد داشته باشد باید برای هر درآمد شغلی، سال خمسی جداگانه قرار دهد؟
پاسخ : كسى كه داراى چند رشته کسب‌وکار است، مثلاً هم زراعت دارد و هم صنعت و هم درآمد كارگرى، بايد منافع همه را در آخر سال يكجا حساب كند، چنانچه چيزى زائد بر مخارج داشت خمس آن را بدهد.

خمس پولى که صرف خريد وسايل حرام می‌شود [منافع کسب و کار ]

پرسش : آیا به پولی که صرف خریدن وسایل حرام می‌شود خمس تعلّق می‌گیرد؟
پاسخ : پولى را كه خرج خريدن وسايل حرام می‌کند (مانند انگشتر طلا براى مرد و وسايل لهو و لعب) خمس دارد.

خمس افزایش قیمت به سبب تورّم [منافع کسب و کار ]

پرسش : سؤال چنانچه حجم سرمایه ثابت باشد ولی قیمت آن براثر تورّم افزایش پیدا کند مثلاً موجودی یک زرگر ده کیلو طلا بوده و به همین مقدار مانده است ولی قیمت طلا افزوده‌شده است آیا به قیمت افزوده‌شده خمس تعلق می‌گیرد؟
پاسخ : با توجه به آنچه نوشته‌اید، خمس دارد و ارزش‌افزوده در عرف نوعی منفعت محسوب می‌شود و اين نوع افزايش قيمت در مباحث فقهی به‌عنوان زيادة سوقية معروف است؛ بنابراین با توجه به این‌که نوسانات محدود و کوتاه مدّت در عرف بازار هنوز به رسمیت شناخته‌نشده است و تنها در محافل علمى موردبحث است ربح در اینجا صدق می‌کند، توضیح این‌که در بعضى از جوامع کنونى کمترین تغییر در تورّم، در محاسبات بدهی‌ها و مطالبات در عرف بازار لحاظ می‌شود، مثلاً بانک‌های این کشورها هرسال، هنگامی‌که بهره سپرده‌ها را می‌دهند در کنار بهره، تفاوت تورّم را هم می‌پردازند، یعنى در عرف بازار آن‌ها، محاسبه تورّم به‌عنوان یک اصل اقتصادی شناخته‌شده است در این کشورها می‌توان تورّم را در همه دادوستدها ملحوظ داشت ولى در عرف کشورهاى دیگر این مسئله فقط در محافل علمى مطرح است و می‌دانیم مسائل فقهى بر محور موضوعات عرفى دور می‌زند، نه موضوعات خاص محافل علمى.

حکم فروش حق نسق وقف و تعلق خمس آن [فروش و تبدیل و تغییر موقوفه ]

پرسش : پدرم چند سال پیش به رحمت ایزدی رفته‌اند از بین وراث بنده را وصی خود قرار داده و وکیل قانونی وراث نیز می‌باشم: وصیت‌نامه محلی نوشته‌شده و به تائید شورای محل و معتمدین محل نیز رسیده است، مبنی بر اینکه پس از فروش اموال و زمین زراعتی، پس از کسر خمس آن، یک‌سوم از باقیمانده نیز جهت خیرات مرحوم منظور شود، زمین زراعتی موقوفه بوده که مرحوم مالک آن نبوده و فقط حق نسق دار آن بوده است: سؤال 1 ) آیا وصیت‌نامه مذکور ازنظر شرعی و قانونی معتبر است یا خیر؟ سؤال 2 ) آیا به مبلغ دریافتی بابت حق نسق زمین موقوفه خمس تعلق می‌گیرد یا خیر؟ سؤال 3 ) تعدادی از وراث ازنظر مالی ضعیف می‌باشند، آیا می‌شود از یک‌سوم یا از خمس به آن‌ها کمک کرد؟ سؤال 4 ) کلیه وراث که ده نفر هستند می‌گویند مقداری از مبلغ خمس و یک‌سوم سهم مرحوم را باید به همه وراث بدهید، نظر حضرت‌عالی در این مورد چیست؟
پاسخ : 1-زمین موقوفه را نمی توان فروخت اما اگر شرعاً و عرفا حقی بر این زمین داشته آن حق قابل خریدوفروش است. 2-به این حق خمس تعلق می گیرد. 3-می توان حداکثر یک پنجم از خمس و خیرات را به افراد ضعیف از ورثه داد. 4-وارثانی که فقیر نیستند نمی توانند چیزی از آن ببرند.

خمس حقوق ماهی که با تأخیر واریزشده [منافع کسب و کار ]

پرسش : اگر سال خمسى كسى اوّل ماه باشد و دولت حقوق آن ماه را در روز اوّل واريز نكند، بلكه در روزهاى بعد (دوم يا سوم ماه) واريز نمايد. آيا خمس حقوق ماه مذكور را هم بايد حساب كند؟
پاسخ : جزء درآمد سال بعد محسوب می‌شود.

خمس حقوق و پاداش بازنشستگى [منافع کسب و کار ]

پرسش : آیا به حقوق بازنشستگی و پاداش آن خمس تعلّق می‌گیرد؟
پاسخ : حقوق بازنشستگى و يا مبلغى كه به‌عنوان بازخريد كار داده می‌شود جزء درآمد همان سال محسوب مى‏گردد و اگر چيزى تا آخر سال از آن باقى نماند خمس ندارد، امّا اگر اضافه بماند خمس دارد.

خمس پولی که نزد فروشنده بابت تحویل جنس باقی‌مانده [منافع کسب و کار ]

پرسش : اگر فروشنده پولی را بگیرد تا چند ماه دیگر به مشتری میوه بدهد اما میوه‌ها نزد فروشنده خراب بشود و بعد از گذشت چند ماه از موعد تحویل میوه به مشتری نتواند آن‌ها را تحویل بدهد، آیا به آن پول‌هایی که در دست فروشنده است خمس تعلق می‌گیرد؟
پاسخ : هرگاه سال بر آن گذشته باشد خمس به آن‌ها تعلق می‌گیرد.

تعلق خمس به کراوات [منافع کسب و کار ]

پرسش : آیا به کراوات خمس تعلق می‌گیرد؟
پاسخ : با توجه به اینکه در شرایط فعلی خریدوفروش آن در کشور ما وجاهت شرعی روشنی ندارد احتیاط در پرداخت خمس آن است.

تعلق خمس به حق‌الزحمه مؤلفین و محققین [منافع کسب و کار ]

پرسش : حق‌الزحمه‌ای كه مبلّغ، مؤلّف يا محقق دريافت می‌کند، چنانچه در پايان سال خمسی‌اش اضافه بماند، خمس دارد؟
پاسخ : آرى خمس دارد.

خمس گیاهان صحرایی [منافع کسب و کار ]

پرسش : آیا به گیاهان دارویی و خوراکی که از دشت و صحرا چیده می‌شود خمس تعلّق می‌گیرد؟
پاسخ : درصورتی‌که از زمین‌های بدون مالک باشد جایز است و اگر سال بگذرد خمس دارد و اگر از زمین‌های صاحب مالک باشد اجازه صاحب آن لازم است.

خمس پول عبادات استیجاری [منافع کسب و کار ]

پرسش : آيا به پولى که بابت نماز و روزه استيجارى دریافت می‌شود خمس تعلق می‌گیرد؟
پاسخ : چنانچه تا پايان سال خمسى چیزی باقی بماند و سال خمسى بر آن بگذرد، بنا بر احتياط واجب خمس دارد.
تعداد صفحات : 4